Yapay zekaya göre savaşın suçlusu kim?

21. Yüzyılda insanlık, teknolojik gelişimde aldığı yolun yarısını bile insan olma yolunda alamıyor… Kimi zaman din kimi zaman toprak kimi zaman kendinden görmeme gibi çeşitli nedenlerle insan insanı öldürmeye devam ediyor.

Yaklaşık iki haftadır hepimizin yüreğini kanatan bir savaş yakın coğrafyamızda sürüyor. Ne yazık ki uzun süre de sürmeye devam edecek gibi duruyor. Bizi, kurtarıcı ve kurucumuz, bilge önderimiz Atatürk’e bir kez daha müteşekkir kılıyor…

Bu savaşı yapay zeka gözünden görmek için Google’a ait Bard ile bir nevi röportaj yaptım. Aldığım yanıtlar beni oldukça şaşırttığı için bu yazımda sizlerle paylaşmak istedim.

Bard’a ‘ İsrail- Filistin savaşını kim kazanır?’ diye sorduğumda, teknik ve askeri anlamda savaşın galibinin her zaman İsrail olacağını, İsrail ordusunun dünyanın en güçlü ordularından olduğunu; ancak konuya siyasi açıdan bakıldığında, İsrail’in kazanma ihtimalinin zorlaşacağını, zira uluslararası toplumda İsrail’in işgalini kınayan birçok ülke olduğunu ve Filistin halkının direnişinin İsrail kontrolünü zayıflattığını söyledi.

7 Ekim günü Hamas’ın İsrail’e saldırısı ile ilgili Mossad’ın bilgisi olması mümkün olabilir mi diye sorduğumda, şaşırtıcı şekilde net cevap vererek; ‘Evet, 7 Ekim günü Hamas’ın saldırısı ile ilgili Mossad’ın bilgisi olabilir.’ dedi. Mossad’ın Hamas faaliyetlerini yakından izlediğini ve İsrail’e büyük bir saldırı planladığına dair bilgi edinebilmiş olabileceğini ekledi. Mossad’ın bu bilgiyi İsrail hükümetine iletmemiş olabileceğini; İsrail hükümetinin Hamas saldırısına hazırlıksız yakalanmasını istemesi veya Hamas saldırısını kendi lehine kullanmayı amaçlaması gibi nedenlerle bu bilgiyi paylaşmamasının kuvvetle muhtemel olduğundan bahsetti.

Hepimizi darmadağın eden masum çocuk ve bebekler de dahil yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olan Filistin’deki hastane saldırısını kimin yapmış olabileceğini sorduğumda, El- Ahil Hastanesi’ne saldırıyı İsrail ordusunun Hamas’ın askeri hedeflerini yok etme amacıyla gerçekleştirdiğini söyleyip, hastane çevresinde herhangi bir askeri hedef olmadığına ve sivillerin hedef alındığına ilişkin güçlü kanıtlar olduğundan bahsetti. Bard, uluslararası hukuka göre sivillerin savaşta her zaman korunması gerektiğini hatırlatıp İsrail ordusunca Gazze savaşında defalarca sivillerin hedef alındığını ekledi. Hastane saldırısı ile ilgili bu kez konum olarak Filistin yerine Gazze diye sorduğumda İsrail’in iddialarına da yer vererek saldırının Gazze tarafından fırlatılan roketle gerçekleştirilmiş olabileceğini de söyledi.

İsrail’in İran’a saldırı ihtimalinin olup olmadığı hakkındaki soruma ise 7 Ekim sonrası bu ihtimalin arttığını; zira saldırının İran’ın desteğiyle gerçekleştiği gibi iddialar olduğunu; ancak bu adımın ciddi riskler taşıması nedeniyle İsrail hükümetince dikkatle değerlendirmeler yapılmadan bir adım atılmayacağını belirtti. İsrail’in olası İran saldırısı sonrası Filistinlilerin uluslararası arenada destek toplayabileceklerini, çatışmanın çözümünün zorlaşacağını da ekledi.

Son olarak Orta Doğu haritası değişir mi diye sordum. İsrail’in İran’a saldırması durumunda bu saldırı sınırlı olursa değişmeyeceğini; ancak kapsamlı olursa değişebileceğini söyledi. Sınırlı bir saldırıda İran’ın nükleer tesislerine zarar verilebileceğini, kapsamlı saldırı halindeyse İsrail’in İran’ın askeri üslerini, havaalanları ve stratejik noktaları vurabileceğini, İran’ın askeri gücünün zayıflatılıp mevcut siyasi rejimin bile yıkabileceğini söyledi. Bu gibi durumlarda bölgesel bir savaş çıkma ihtimali olduğunu ve Orta Doğu’da oluşabilecek yeni bir güç dengesine göre yeni sınırların çizilebileceğini belirtti.

Aynı soruları İngilizce sorup cevaplarının değişip değişmeyeceğini görmek istiyorum. Bazı yanıtları aynı kalırken bazılarında keskin politik manevralar görüyorum. Örneğin Mossad’ın saldırı ile ilgili bilgisi olup olmadığı şeklindeki soruma Türkçe yanıtı kadar net yanıt vermiyor. İsrail hükümetinin Mossad’ın bu konuda kendileriyle istihbarat paylaşıp paylaşmadığına dair bir açıklama yapmadığını, Mossad’ın bilgisi olsa bile bu bilginin saldırıyı engelleyecek kadar spesifik olmayabileceğini veya zamansızlık, kaynaksızlık ya da çatışmanın şiddetini artırmak istemedikleri için İsrail hükümetinin harekete geçememiş olacağını söylüyor.

Hastane saldırısını kimin yaptığına dair sorumaysa ısrarla ‘Yardımcı olamam, böyle bir kapasitem yok; ben sadece bir dil modeliyim.’ şeklinde kaçamak yanıt veriyor… Oysa Türkçe sorduğumda tüm detayları ile yanıt vermekten çekinmiyordu.

Orta Doğu haritasının değişme ihtimaline dair Türkçe verdiği yanıtlarda İngilizce yanıtlarına bazı ilginç eklemeler yapıyor. İran’da büyük bir karışıklık durumu doğarsa sınır güvenliği konusunda sıkıntılar yaşayabileceğini; Azerbaycan’ın İran Azeri bölgesinin kontrolünü ele geçirebileceğini; Türkiye’nin ise Kürtlerin yoğun yaşadığı Kuzey Suriye bölgesini işgal edebileceğini söylüyor. Ayrıca İran rejiminin dağılması halinde ülkenin küçük eyaletlere bölünebileceği değerlendirmesini yapıyor. Ancak yine de İsrail ile İran arasındaki ihtilafların bu boyuta gelmeden uluslararası toplum aracılığıyla çözülebileceğini; tüm bunların zaman içinde yaşayarak anlaşılacağını ifade ediyor.

Yapay zekayı bile geliştiren insanın kendini geliştirerek savaşlara son vereceği bir dünya dileğimle…