Yerli buğday yerde kalırken, depolar ithal buğdayla doldu

ALPER TEMİZ/ YENİGÜN - Haziran ayında Toprak Mahsülleri Ofisi'nin (TMO), ürününü satmak isteyen çiftçilere randevu vermediğini "TMO çiftçiyi şirkete itti" başlıklı haberimizle gündeme taşımıştık. TMO tarafından "depolarımız dolu" denilerek randevu verilmeyen çiftçi ise buğdayını şirketlere daha düşük fiyattan satmaya razı olmuştu. Ancak şirketler de kredi desteği sağlanmadığı için çiftçinin buğdayını alamadı. Bazı şirket yetkilileri, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na tarımsal ürünlerin alımı için kredi desteği başvurusu yapıldığını, ancak Bakanlığın bu desteği sağlamayı reddetiğini söyledi. Öte yandan TMO'nun depolarının Ukrayna'dan ithal edilen buğday ile dolu olduğu ve yerli üreticinin ürününe bu nedenle depolarda yer kalmadığı öne sürülürken, Nisan ayında buğday, arpa ve mısır ithalatında gümrük vergisinin yüzde 130'a yükseltilmesinin bundan kaynaklandığı belirtildi.

Sanayiciler, tarım politikalarındaki hatalardan etkileniyor

Eski Tarım Kredi Kooperatifleri İzmir Bölge Yardımcısı ve İYİ Parti İzmir Kalkınma Politikaları Başkanı İshak Gündüz, "TMO'un buğday alım fiyatı bin TL devlet desteği ile ton başına 9 bin 200 TL. Arpa alım fiyatı ise 500 TL devlet desteğiyle ton başına 7 bin 500 TL. Ancak şu anda piyasada buğdaya 5 bin 500 - 6 bin lira arasında fiyat biçiliyor” dedi. TMO'nun depolardaki doluluğu bahane ederek buğday almamasını mantıklı bulmadığını dile getiren Güdüz, “Çünkü stoklar Ukrayna'dan alınan ucuz buğdayla dolduruldu. Stoklar dolunca, buğday, arpa ve mısır ithalatına yüzde 130 gümrük vergisi getirildi. Yerli üreticinin ürünü tarlada kalınca gümrük vergisi koyularak, buğday ithalatının önüne geçtiler. Daha önce bu ürünlerdeki vergi yüzde sıfırdı. Geçen dönem sanayicilere verdikleri desteklerden ötürü TMO çok ciddi bir zarara uğramıştı. Yüksek fiyattan buğday alıp, düşük fiyattan ekmek gibi ürünler satıldı. Şimdi ise sanayiciye destek kalktı, ekmeğe zam geldi. Ancak bu yıl TMO'nun alamadığı buğdayı sanayici de alamadı. Tarım politikasında yapılan hatalar, zincirleme hataya dönüşmüş durumda” diye konuştu.

İshak Gündüz

Hayvan kayıt sistemi ve yemlik arpa dağıtımındaki denetimsizlik

Planlama hatası yapıldığını ve haksız kazanç elde edildiğini dile getiren Bornova Ziraat Odası Başkanı Ziraat Mühendisi Cengiz Derici ise, "TMO tedbir amaçlı depolarını ithal buğdayla doldurdu. Yerli buğday üreticisinin ise rekoltesine depolarda yer kalmadı. TMO 'Buğday alınacak' diyor, ancak ödemeleri 4-5 ay sonrasına sarkıtıyor. Çiftçi 5 ay ödeme almadan nasıl geçinebilecek?” diye sordu. Bu durumda çiftçinin ürününü düşük fiyattan tüccara satmak zorunda kaldığını ifade eden Derici, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bazı tüccarlar 5 bin liradan aldığı buğdayı, 8 bin 200 liradan TMO'ya satıyor. Tüccar nasıl olsa 4-5 ay idare edebiliyor. Bu şekilde haksız kazanç sağlanıyor. Buğday ve arpada yaşanan sıkıntı hayvancılığı da etkilemekte. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Hayvan Kayıt ve Kimliklendirme Sistemi var. Burada hayvan sahiplerinin kaç tane hayvana sahip olduğu görünmektedir. Devlet hayvan sahiplerine, bu hayvan sayılarına göre yemlik arpa veriyor. Ancak maalesef sistem o kadar denetimsiz ki; kişi hayvanını satıyor ancak Hayvan Kayıt ve Kimliklendirme Sistemi'nde, satılan hayvan hala aynı kişinin üstüne kayıtlı görünüyor. Hayvanı olmayan bu kişiler, yemlik arpa alıyor ve bu arpayı yem üreticilerine satıyorlar. Yem üreticileriyse, düşük fiyattan aldıkları bu arpaları, çok yüksek bir fiyattan yem olarak piyasaya sürüyor. Biz bu konuyu defalarca anlattık ancak herhangi bir düzenleme yapılmadı."

Cengiz Derici